Nazwa jednostki: Powiat ziemski ostrołęcki

Dane teleadresowe:

Starostwo Powiatowe w Ostrołęce, Plac J. Bema 5, 07-410 Ostrołęka

Sekretariat: tel. +48 (29) 764 36 45, fax +48 (29) 764 32 81

e-mail: eurzad@powiatostrolecki.pl

Strona www: www.powiatostrolecki.pl

Powierzchnia:  2 099 km²

Liczba mieszkańców: 84 000

Położenie geograficzno-przyrodnicze: Powiat ostrołęcki leży w północno-wschodniej Polsce, jest największym powiatem w województwie mazowieckim. Graniczy z województwami: warmińsko-mazurskim i podlaskim. W jego skład wchodzi 11 gmin: Baranowo, Czarnia, Czerwin, Goworowo, Kadzidło, Lelis, Łyse, Myszyniec (gmina miejsko-wiejska), Olszewo Borki, Rzekuń i Troszyn. W centralnej części powiatu położona jest Ostrołęka - miasto na prawach powiatu i siedziba powiatu ziemskiego. Położony jest na ziemiach będących częścią trzech krain geograficznych: Równiny Kurpiowskiej (północna część powiatu), Doliny Dolnej Narwi (środkowa) i Międzyrzecza Łomżyńskiego (południowa). Na Równinie Kurpiowskiej znajduje się jeden z najciekawszych regionów etnograficznych w Polsce - Kurpie.

Gospodarka, przemysł, rolnictwo, inwestycje: W ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych działających w powiecie przewagę stanowią małe firmy, w których znajdują zatrudnienie z reguły członkowie rodziny. Wśród około 3700 firm działających na terenie gmin powiatu większość zajmuje się handlem i usługami, w dalszej kolejności świadczone są roboty budowlane i transportowe. Istnieją też zakłady zajmujące się przetwórstwem drewna oraz mleka i mięsa. W życiu gospodarczym regionu pierwszoplanową rolę odgrywa rolnictwo. Prawie cały areał ziemi należy do indywidualnych gospodarzy (99,3%). W ostatnich latach obserwuje się spadek ilości gospodarstw na rzecz wzrostu ich powierzchni.

W południowej części powiatu dominują uprawy zbóż (58%), i ziemniaków (15%) oraz hodowla trzody chlewnej. Surowce te są wykorzystywane przez lokalne zakłady przetwórcze. Największe, dostosowane do standardów europejskich to Zakłady Mięsne JBB w Łysych.

Hodowlę bydła mlecznego - wyznacza duży, aż 50% udział użytków zielonych w strukturze użytków rolnych. Powiat ostrołęcki jest regionem o najwyższej obsadzie bydła na 100 ha użytków rolnych i najwyższej produkcji mleka w województwie mazowieckim. Rozwój powiatu jest ściśle związany z produkcją mleka. Istnieje duże zapotrzebowanie na mleko dobrej jakości, które od dawna jest wykorzystywane przez wiodące na polskim rynku zakłady przetwórstwa mleczarskiego. Przykładem jest firma Hochland z kapitałem niemieckim, która w Baranowie wybudowała nowoczesny zakład mleczarski. Współpracuje on z istniejącą na terenie powiatu Spółdzielnią Mleczarską "Kurpie".

Priorytetem na wsi staje się rozwój infrastruktury. Notuje się szybką, coroczną poprawę zaopatrzenia wsi w wodę. Intensywnie postępuje kanalizacja wsi. Systematycznej poprawie ulega stan dróg. Postępuje telefonizacja i gazyfikacja.

Historia, dziedzictwo i kultura:

Tereny północno - wschodnie Mazowsza od początków naszej państwowości były własnością książąt mazowieckich, w momencie wcielenia Mazowsza do Korony (1526r.) stały się własnością królów polskich.

Ziemie królewszczyzny charakteryzowała mało urodzajna, głównie piaszczysta, gleba, przechodząca często w bagna i torfowiska, całość zaś pokrywała gęsta puszcza. Eksploatacja puszczy datuje się już od XIV - XV wieku. Ograniczała się jednak do wyrębu drewna, jego spławu Narwią i Wisłą do Gdańska, i do różnych zajęć leśnych - myślistwa, bartnictwa, rudnictwa, smolarstwa.

O stałym zasiedleniu Zagajnicy możemy mówić dopiero od II połowy XVII wieku. Przyczyną napływu ludności było ogromne zniszczenie kraju po "potopie" szwedzkim, zarazy, epidemie, upadek gospodarki folwarcznej i wzrastający w konsekwencji ucisk pańszczyźniany.
Starostowie: łomżyński, ostrołęcki i przasnyski popierali osadnictwo licząc na przyszłe korzyści, zaś przybysze zyskiwali status ludzi wolnych, podlegających tylko królowi.

Ludność puszczańska była jedyną grupą chłopską w Rzeczypospolitej, która miała prawo posiadać broń, a obcowanie z nią wykształtowało znane i do dziś podkreślane umiejętności strzeleckie, ponadto odwagę, później męstwo w boju z każdym najeźdźcą.
Głośno stawało się o Kurpiach podczas kolejnych zrywów patriotycznych. Przywiązanie do swobody, umiejętności posługiwania się bronią sprawiały, że oddziały strzelców kurpiowskich wyróżniały się podczas powstania kościuszkowskiego i powstania listopadowego. Wspierali mieszkańcy Puszczy Myszynieckiej działalność naczelnika woj. płockiego Zygmunta Padlewskiego w powstaniu styczniowym (bitwa pod Myszyńcem).

Dziedzictwo i kultura: Palma Kurpiowska, Wesele Kurpiowskie, Artystyczne Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej, Miodobranie Kurpiowskie, Kurpiowskie Granie